8 MART- BAYRAM VƏ YA ETİRAZ GÜNÜ (Təhlil)

8 Mart 1857 -ci ildə ABŞ-ın Nyu-York şəhərində geyim sektorunda çalışan yüzlərlə qadının aşağı maaşa, uzun çalışma saatlarına, eyni zamanda pis iş şəraitinə etiraz olaraq tətil etməsi günü kimi qəbul edilir. Bunu qadınların kişilərlə bərabərhüquqlu olmalarından ötrü etdiyi mübarizənin ilk başlanğıcı kimi də qəbul edirlər. Bu hadisələrdən 52 il sonra Danimarkanın Kopenhagen şəhərində keçirilən Qadın Sosialist İnternasionalının qurultayında 1957-ci ilin 8 martında Nyu-Yorkda başlayan mübarizənin, qadın hüquqlarının genişləndirilməsi və qadın həmrəyliyinin simvolu olaraq hər il Qadın günü olaraq qeyd olunması qərarlaşdırılır. 1975-ci il, dünya qadınları üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Məhz bu il, Beynəlxalq Qadınlar ili olaraq tarixə düşdü. Həmin ilin beynəlxalq qadın ili elan edilməsindən sonra BMT 1975-ci ilin 8 martını ilk dəfə Beynəlxalq Qadınlar Günü olaraq qeyd etdi. İki il sonra isə BMT-nin ümumi qurultayında 8 mart qadın hüquqları və beynəlxalq sülh günü olaraq qəbul edildi.Bu günün, yəni 8 martın Beynəlxalq Qadınlar Günü olmasına səbəb olan başqa hadisələr də var, tarixi ardıcıllıqla onları sadalayıram, bəzilərini ardıcıllığa görə təkrarən bir də sadalayacağam, diqqət edin: 1857-ci ildə Nyu-Yorkda qadınlar 12 saatlıq günlük çalışma saatına və aşağı maaşa etiraz olaraq nümayiş keçirdilər. Polis aksiyanın uzun sürməsinə izn verməyərək nümayişi dağıtdı. 1908-ci ildə yenə də Nyu-Yorkda 15000 qadın daha qısa çalışma saatı, daha yaxşı gəlir və səs vermə hüququ üçün nümayiş keçirdi . Nümayişdə ayrıca ilk dəfə olaraq dekret icazəsi istəyən qadınların şüarı “Çörək və Gül” idi. Çörək həyat eşqini, qarın toxluğunu, gül isə daha rifah həyat tərzini ifadə edirdi. 1909-cu ildə Avropadaki qadınlar Fevral ayının son bazar gününü, Fevralın 28-ini ilk qadın günü olaraq keçirdi. 1910-cu ildə Clara Zetkin adlı alman sosialist qadın, Qadın Sosialist İnternasionalında Dünya Qadınlar Günü olmasını təklif etdi və bu təklifi qəbul edildi. 1911-ci il: Kophenagen qərarından sonra ilk dəfə 19 Martda Avstriya, Danimarka, Almaniya və İsveçrə də qeyd edildi. 1917-ci ildə Çar Rusiyasında qadınlar, pis həyat tərzinə qarşı “çörək və sülh” adlı nümayiş keçirdilər. 8 Martda olan bu tətil daha sonra digər Avropa ölkələrində də qeyd edilməyə başlandı. 1977-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ümumi Qurultayında 8 mart Qadın hüquqları və Dünya Barışı günü olaraq qəbul edildi. Bunlar 8 martın tarixi haqqında olan, demək olar, əsas məlumatlardır.8 mart günü beynəlxalq qadınlar bayramı kimi qeyd olunur, sadəcə buna diqqət edək ki, bu gün dünyada, xüsusilə Amerika və Avropa ölkələrində qadın hələ də biznes, reklam və əyləncə obyekti kimi istifadə olunur. Çox təəssüf ki, qadınlar bəlkə də özləri də bilmədən bu istiqamətlərdə bir alətə çevriliblər və bu da bir hüquq pozuntusu, qeyri-bərabərlik və azadlıqlardan məhrum edilmədir. Yaxşı olardı ki, 8 mart onun yaranma tarixinə diqqət edilərək dünyada, əsasən Amerika və Avropada qadınların hələ də bərpa olunmayan hüquqlarının, azadlıqlarının və bərabərliyinin bərpa olunmasına çağırış günü kimi qeyd olunsun. Bu gün qadınlar orta əsrlər və hətta ibtidai dövrlərdə olduğu kimi müxtəlif sahələrdə yenə də kişilərin, işbazların və digər ünsürlərin əlində bir alətdir və başqasının biznes, reklam işlərində və ya əyləncəsində bir vasitə kimi istifadə olunur. Qadınların hüquqları, azadlıqları və kişilərlə bərabərliyi tam pozulur. Bu gün qadın hüququndan danışılan Qərb və Amerikada da bu belədir. Çox təəssüf ki, bizim ölkəmizdə də- Amerika və Qərbə qeyri-təbii formada meyllənmə olduğu üçün- kifayət qədər belə hallar var. Azyaşlıların erkən nikahından danışılır, amma azyaşlıların əxlaqsızlıq yuvalarında səhərə qədər meşşan vaxt keçirməsindən, mənəviyyatsızlığından və əxlaqsızlığından heç söhbət belə etmirlər. Ümumiyyətlə isə qadınların bu gün o qədər problemləri var ki, 8 mart- məhz bu günün yaranma tarixinə diqqət etsək- belə problemlərin həllinə yönəlməlidir. 8 mart bayram yox, tarix boyu və bu gün də davam edən qadınlara olan zülm və haqsızlığa etiraz günü olmalıdır. Çünki bu gün tarixə düşəndən indiyə qədər qadınların problemləri qalmaqdadır, məgər o problemlər həll oldu ki, qadınlar həmin günü bayram edirlər? Hər halda bu gündə bayramlıq heç nə yoxdur. Qadınları hər cür istismara məruz qoyanlar bu günü onlar üçün bayram qərar veriblər. Əgər qadınlar bayram keçirmək istəyirsə (və təbiidir ki, onlar bunu istəyirlər, buna layiqdirlər) bu, dünya xanımlarının xanımı Peyğəmbərimizin qızı Fatimeyi Zəhranın doğum günüdür. Xanımlar üçün qadınlara, hətta kişilərə belə örnək olan bir qadının dünyaya gəlməsindən sevimli, şad və sevinc bəxşedən heç nə ola bilməz. Qadınlara qarşı aparılan istismar siyasəti, əsasən Amerika və Qərb dövlətlərində hələ də davam edir. Zaman-zaman qadınların bir alət olaraq istifadə edilməsinin zahiri görünüşü-forması- dəyişib, zülm və haqsızlıq elə olduğu kimi qalıb. 8 mart qadınların onlara qarşı yönələn zülmə və haqsızlığa etiraz günü kimi qeyd olunmalıdır. 8 martı qadınlar üçün bayram günü elan etməklə qadınlara olan zülm və haqsızlığı pərdələdilər, mən dünya qadınlarını məhz 8 mart günündə bu günün yaradıcıları olan tarixi qadınlar kimi olmağa çağırıram, bu gün - 8 mart- bayram yox, qadınların onlara olan zülmlərə etirazı günüdür.

Hacı Namiq Babaxan
Saytdakı materiallardan istifadə zamanı sayta istinad etməyiniz vacib deyil!
"Vəhdət" vəhdətçilərin saytı
vehdet.blogspot.com